کویر لوت صحنه بی‌نظیری از هنرنمایی خلقت است. مکانی که روزی دریاچه‌ای زیبا و بوده و تمدن‌های بسیاری را در خود جا داده بوده است، شاید حالا خشک و بی‌آب‌وعلف شده باشد؛ اما هنوز هم گنج‌های بسیاری در دل خود نهفته دارد. با دلتامگ همراه باشید تا با این پهنه وسیع و زیبا بیشتر آشنا شوید.
کویر لوت کجاست؟
این کویر که آن را بانام دشت لوت نیز می‌شناسند، دشتی بیابانی در جنوب شرقی ایران است که حدود 175 هزار کیلومترمربع از مساحت کشور را به خود اختصاص داده است. این کویر استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان جنوبی را دربر گرفته است. دشت لوت هفتمین بیابان بزرگ جهان است که زمانی در هزاران سال پیش، دریاچه‌ای وسیع و زیبا بوده است.
کویر لوت در کدام استان است؟
درواقع این کویر تنها یک استان را شامل نمی‌شود؛ بلکه مساحتی در حدود 40 هزار کیلومترمربع از استان‌های مختلف شرق و جنوب شرقی کشور را در برمی‌گیرد. سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان جنوبی استان‌هایی هستند که بخش‌هایی از آن‌ها در دل این کویر قرارگرفته است.
دمای کویر لوت
پژوهشگران در مطالعه‌ای تازه با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای، حرارت سطحی واقعی در کویر لوت را ۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد برآورد کرده‌اند. اغلب گفته می‌شود که دره مرگ در کالیفرنیا، با در اختیار داشتن رکورد گرمای شدید ۵۶/۷ درجه‌ی سانتی‌گراد، گرم‌ترین مکان روی زمین به‌حساب می‌آید؛ اما این میزان حرارت صرفا گرمای هوا است. دمای کویر لوت در زمستان و در طول روز معمولا 15 درجه سانتی‌گراد است؛ اما در شب ممکن است سه درجه زیر صفر نیز برسد.
کویر لوت در شب
شب‌های دشت لوت بسیار سرد است زیرا عدم وجود پوشش گیاهی که باعث تعدیل آب‌وهوا می‌شود خود یک بخش تاثیرگذار بر دمای این دشت است و بااینکه دمای لوت در روز بسیار بالاست ولی شب‌های بسیار سردی دارد پس برای سفر کردن در بیابان باید لباس‌های گرم خود را نیز بردارید و اصلا تصور نکنید که شب‌های بیابان‌ها همانند روزهای آن گرم است.
گنج پنهان شده در کویر چیست؟
دشت لوت منطقه‌ای عجیب و اسرارآمیز است که سرشار از ناشناخته‌هاست. جذابیت‌های این کویر آن‌قدر زیاد است که در میراث طبیعی در یونسکو به‌عنوان اولین اثر طبیعی ایران ثبت‌شده است؛ اما جذابیت‌های این کویر آن‌قدر زیاداست که نمی‌توان تمام آن‌ها را برشمرد. جالب‌ترین نکته درباره دشت لوت این است که این کویر می‌تواند ما را به آب برساند! حتما از خودتان می‌پرسید چگونه؟
دانشمندان معتقدند که این کویر زمانی دریاچه‌ای پهناور و وسیع بوده است که به دلیل تغییر شرایط اقلیمی تبخیر شده و از بین رفته، اما آثار آن را هنوز هم در کویر می‌توان مشاهده کرد. عجیب‌ترین نکته این است که مشخص شده در زیر دشت کویر هنوز هم پهنه وسیعی از آب‌های ژرف وجود دارد.
درواقع می‌توان گفت در عمق 1200 تا 2100 متری این دشت به‌ظاهر بی‌آب‌وعلف، دریاچه‌ای مخفی شده که رسیدن به آن دشوار است. بله! دشت آن‌قدرها هم که نشان می‌دهد بی‌آب‌وعلف نیست.
هرچند استخراج آب از اعماق کویر لوت از نظر برخی کارشناسان می‌تواند خطرات زیست‌محیطی بسیاری داشته باشد و چهره کویر را تغییر دهد؛ اما هنوز هم می‌توان امیدی برای نجات بشر از کم‌آبی باشد.
سخن پایانی
کویر لوت را می‌توان عجیب‌ترین و شگفت‌انگیزترین پهنه وسیع خشک و بیابان کشور دانست که زیباترین کویرهای ایران را در دل خود جا داده است. هوش مصنوعی که این روزها تصاویر عجیبی از آینده زمین به تصور می‌کشد، تصاویر بسیار اعجاب‌انگیزی از دشت لوت را نیز ترسیم کرده که آن را سبز و پر آب نشان می‌دهد. کسی چه می‌داند، شاید روزی بتوان به این گنج نهفته در اعماق کویر دست‌یافت و سرنوشت خیلی چیزها را تغییر داد.
