تخلیه نکردن ملک ورثه ای توسط یکی از وراث شاید معضل بسیاری از افرادی که یکی از اعضای خانواده‌شان فوت کرده است، باشد. مال موروثی و نکات پیرامون آن از گسترده‌ترین مباحث حقوقی بوده و هست؛ بنابراین در این مطلب از دلتا مگ به این موضوع می‌پردازیم.
تصرف ملک ورثهای
برای توضیح تخلیه نکردن ملک ورثه ای باید در ابتدا دو مفهوم ملک ورثهای و تصرف را توضیح دهیم.
ملک ورثهای
برای توضیح این ملک باید بگوییم به هر مال غیرمنقولی که بعد از فوت یک نفر به ورثه می‌رسد، ملک ورثهای می‌گویند. مال غیرمنقول نیز به مالی گفته می‌شود که قابل حرکت است مثل خانه، زمین.
معنای تصرف
در تعریف تصرف نیز باید بگوییم گاهی بعد از فوت برخی از وراث با آگاهی از اینکه مالک کل ملک ورثهای نیستند، اقدام به تصرف در آن ملک می‌کنند یا یکی از وراث شروع به استفاده از آن ملک بدون اجازه سایرین می‌کند. در این شرایط باقی وراث می‌توانند تحت عنوان تصرف ملک ورثهای از او شکایت کنند.
اگر به‌ظاهر کلمه نگاه کنید شاید در ابتدا این موضوع را به ذهن القا کند که فقط هنگامی که یکی از وراث در خانه موروثی ساکن شود تصرف محسوب می‌گردد. اما در اصل هرگونه ساخت‌وساز، کاشت محصول، تخریب، استفاده از منافع برای سکونت یا غیره در حکم تصرف است.
در نهایت باید دراین‌رابطه بگوییم اگر وراثی استفاده بدون اجازه از ملک موروثی را شروع کرده است چنانچه به تخلیه مال به ارث رسیده اقدام نکند، می‌تواند در پرونده شکایت سایر وراث به‌عنوان خوانده دعوا شناخته شود. بعد از طرح دعوا در این موضوع وارثان باید به دادگاه مراجعه کنند و در دادگاه باید دلایل خودشان را ارائه کنند. اگر ادله از دید دادگاه و قاضی کافی باشد، رفع تصرف از این ملک می‌شود.
آیا تخلیه نکردن ملک ورثه ای تصرف عدوانی است؟
تصرف عدوانی به موردی گفته می‌شود که شخصی بدون اجازه و با آگاهی از اینکه این ملک برای خودش نیست در آن مال غیرمنقول تصرف داشته باشد. تصرف مال موروثی اگر شرایط لازم برای عدوانی بودن را داشته باشد می‌تواند تصرف عدوانی تلقی شود.
طبق ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی تصرف عدوانی را این‌گونه تعریف کرده است «دعوای تصرف عدوانی عبارت است از ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید».
تخریب بنای ساخته شده هنگام تصرف ملک ورثهای
تصور کنید آن ورثهای که در ملک ورثهای در حال تصرف است، اقدام به ساخت یک ساختمان جدید در آن ملک کند یا حتی یک‌طبقه جدید بسازد. حالا سوالی که پیش می‌آید آن است که در این صورت باقی وراث می‌توانند بعد از تخلیه‌کردن ملک ورثهای توسط متصرف، آن بنا را خراب کنند؟ در پاسخ به این سؤال باید بگوییم خیر نمی‌توانند.
در این شرایط باقی وراث فقط اجازه طرح دعوا در دادگاه را دارند. یعنی این رأی دادگاه است که حکم به تخلیه این ملک می‌کند؛ اما جالب است بدانید حتی بعد از تخلیه نیز اجازه برای تخریب وجود نداشته و اگر یکی از وراث این ملک جدید و تازه ساخته شده را خراب و تخریب کند، امکان دارد به مجازات حبس محکوم شود.
مراحل طرح دعوا علیه تخلیه نکردن ملک ورثه ای
- برای طرح دعوای تخلیه نکردن ملک ورثه ای در ابتدا باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و ثبت دادخواست کنید.
- دادخواست به دفترکل ریاست دادگاه محل وقوع ملک ورثهای ارجاع می‌شود.
- بعد از ارجاع پرونده طرح شده توسط شما به شعبه، تعیین وقت انجام می‌شود.
- وقت مشخص شده برای پرونده تخلیه نکردن ملک ورثه ای بر روی سامانه ثنا قابل‌مشاهده است و به هر دو طرف ابلاغ می‌شود.
- زمانی که دعوا جهت دریافت اجرت‌المثل هم باشد، دادگاه دستور کارشناسی و تعیین کارشناس می‌دهد.
- پرداخت هزینه کارشناسی توسط خواهان پرونده انجام می‌شود. کارشناس به دستور دادگاه به محل اعزام می‌گردد.
- نظر کارشناس قابل‌اعتراض است.
- اگر کسی به نظر کارشناسی اعتراض نکند و رأی کارشناس قطعی گردد، دادگاه حکم نهایی را صادر می‌کند.
- برای اجرای حکم موضوع تخلیه نکردن ملک ورثه ای باید به اجرای احکام مراجعه کنید.
- اصولاً مدت 20 روزه جهت تخلیه ملک ورثهای به متصرف داده می‌شود. درصورتی‌که متصرف مال موردنظر را تخلیه نکند مأمورین دادگستری حکم را اجرا می‌کنند.
سخن آخر
در نهایت باید به شما بگوییم تخلیه نکردن ملک ورثه ای از جمله دعاوی مهم در دادگاه‌ها است. شما بهتر است در ابتدا با فردی که ملک را تصرف کرده است مصالحه کرده و اگر کارساز نبود به دادگاه مراجعه کنید. زیرا پروسه این موارد بسیار طولانی است.
پیشنهاد مطالعه: آیا درخواست تخلیه پیش از موعد توسط موجر امکان دارد؟
