یکی از سؤالاتی که بسیار از افراد می‌پرسند آن است که آیا میزان ارث از مادر برای دختر و پسر مساوی است یا خیر؟ باتوجه‌به پیچیدگی‌های قانون ارث قبل از هر چیز شما باید اطلاعات و آگاهی‌تان را دررابطه‌با این موضوع افزایش دهید. همراه دلتامگ باشید.
سهم‌الارث در قانون چیست؟
قبل از توضیح این موضوع باید به شما طبقات ارث را توضیح دهید. طبق طبقات ارث، اشخاصی که در طبقه اول ارث قرار دارند بر طبقات دوم و سوم اولویت دارند. در هر طبقه نیز دو درجه وجود دارد. در صورت وجود درجا اول سایر درجات ارث نمی‌برند؛ اما در طبقات ارث همسر شخص متوفی در هر طبقه‌ای باشد؛ از متوفی ارث می‌برد.
قانون ارث در مورد اینکه شخص متوفی مرد یا زن باشد فرقی نداشته و همان قوانینی است که در قانون مدنی در مورد سهم‌الارث دختر و پسر از پدر و مادر بیان شده است. طبقات ارث شامل موارد زیر است:
- پدر و مادر متوفی، فرزند و نوه
- پدربزرگ و مادربزرگ متوفی، خواهر و فرزندان آنها
- عمو، دایی، خاله، عمه و فرزندان آنها
قانون جدید ارث از مادر متوفی
طبق ماده 907 قانون مدنی، زمانی‌که مادری فوت کند و پدر و مادر وی نیز فوت کرده باشند و دارای چند فرزند باشد، ارث به شرح ذیل تقسیم می‌شود.
- اگر مادر دارای یک فرزند باشد، فرقی در دختر یا پسر بودن نیست. در این حالت تمام اموال برجای‌مانده متوفی به فرزند وی می‌رسد.
- اگر شخص فوت شده زن باشد و چند فرزند داشته باشد که همه یا دختر یا پسر باشند، ترکه مادر بین دختران یا پسران به سهم مساوی تقسیم می‌شود.
- اگر متوفی زن باشد و دارای چند فرزند باشد که برخی دختر و پسر باشند، سهم‌الارث پسر از ترکه مادر فوت شده دوبرابر سهم‌الارث دختر است.
حالا سؤالی که بسیار مطرح می‌شود آن است که ارث مادر و قانون جدید انحصاروراثت دختر و پسر از مادر متوفی چیست؟ جواب این سؤال آن است که چنین قانون جدیدی وجود ندارد.
مبحث ارث قانون مدنی که برگرفته از فقه شیعه است در سال ۱۳۰۷ تصویب شده و هنوز دراین‌خصوص تغییری در سؤال مذکور در قانون پدید نیامده است. عجیب است این شایعه به‌سرعت مخصوصاً در فضای مجازی در حال گسترش بوده که قاعده سهم‌الارث پسر ۲ برابر دختر است فقط مربوط به ارثیه پدری بوده و ارث از مادر به دختر و پسر مساوی می‌رسد.
عجیب‌تر اینکه بعضی تحصیل‌کردگان حقوق یا فقه نیز چنین تصور اشتباهی به تبعیت از شایعه دارند! درحالی‌که انگار ماده ۹۰۷ قانون مدنی را نخوانده‌اند: طبق این ماده “اگر متوفی ابوین نداشته و یک یا چند نفر اولاد داشته باشد ترکه به طریق ذیل تقسیم می‌شود: اگر فرزند، منحصر به یکی باشد خواه پسر خواه دختر تمام ترکه به او می‌رسد. اگر اولاد متعدد باشند؛ ولی تمام پسر یا تمام دختر، ترکه بین آنها بالسویه تقسیم می‌شود. اگر اولاد متعدد باشند و بعضی از آنها پسر و بعضی دختر، پسر دوبرابر دختر می‌برد.”
بنابراین، ارث از مادر برای فرزندان دختر و پسر همان پسر ۲ سهم و دختر ۱ سهم است. اما این اشتباه از کجا آمده است؟ به نظر می‌آید عده‌ای که مطالعات مختصری داشته‌اند موضوع سؤال را با مورد ماده ۹۲۱ قانون مدنی اشتباه گرفته‌اند. طبق این ماده: اگر وراث چند برادر امی یا چند خواهر امی یا چند برادر و خواهر امی باشند ترکه بین آنها بالسویه تقسیم می‌شود.
در ماده مذکور آمده است که اگر از طبقه اول ارث کسی نباشد و نوبت به طبقه دوم ارث مثل خواهر و برادر برسد اگر خواهر و برادر مادری باشند بین آنها ارث مساوی تقسیم می‌شود.
