ممنوعیت معاملات قولنامه ای به وضعیتی اشاره دارد که طی آن خریدوفروش اموال غیرمنقول (مانند زمین، خانه یا آپارتمان) صرفاً بر اساس قولنامه (مبایعه‌نامه‌های غیررسمی) انجام شود، بدون اینکه این معاملات به‌صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شوند. این موضوع در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، به دلایل مختلفی ممنوع یا محدود شده است.
دلایل ممنوعیت معاملات قولنامه ای
در ادامه دلایلی ممنوعیت معاملات قولنامه ای را برایتان آورده‌ایم:
جلوگیری از تخلفات و کلاهبرداری
- در معاملات قولنامه‌ای، احتمال فروش یک ملک به چند نفر یا سوءاستفاده از حقوق مالکیت وجود دارد.
- ثبت رسمی معاملات از چنین تخلفاتی جلوگیری می‌کند.
حفظ شفافیت حقوقی
- قولنامه‌ها اسناد عادی هستند و معمولاً از قدرت اثباتی ضعیفی در دعاوی حقوقی برخوردارند.
- ثبت رسمی معاملات موجب شفافیت در مالکیت و جلوگیری از دعاوی حقوقی می‌شود.
کنترل بر مالیات و درآمدهای دولتی
- ثبت معاملات در دفاتر رسمی به دولت امکان کنترل بر پرداخت مالیات‌های مربوط به نقل‌وانتقال ملک را می‌دهد.
- قولنامه‌های غیررسمی ممکن است برای فرار مالیاتی استفاده شوند.
محافظت از حقوق خریداران و فروشندگان
- ثبت رسمی معاملات به حفظ حقوق هر دو طرف (خریدار و فروشنده) کمک می‌کند و از مشکلات حقوقی آینده جلوگیری می‌کند.
قوانین مرتبط با معاملات قولنامه ای در ایران
ماده ۲۲ قانون ثبت اسناد و املاک:
- فقط اسنادی که در دفاتر رسمی ثبت شوند، به‌عنوان سند معتبر مالکیت در نظر گرفته می‌شوند.
-
قولنامه یا مبایعه‌نامه در صورت عدم ثبت رسمی، حق مالکیت قانونی ایجاد نمی‌کند.ماده ۴۸ قانون ثبت:
-
معاملاتی که بدون ثبت رسمی انجام شوند، در دادگاه‌ها قابل‌پذیرش نیستند و سند مالکیت ملک همچنان به نام مالک قبلی باقی می‌ماند.رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور (شماره ۶۸۳):
- مبایعه‌نامه و قولنامه می‌توانند به‌عنوان تعهدی برای انتقال مالکیت معتبر باشند، اما مالکیت قطعی تنها با ثبت رسمی انتقال می‌یابد.
پیامدهای معاملات قولنامه ای
عدم انتقال مالکیت قانونی:
خریدار ممکن است مالک رسمی ملک نشود، حتی اگر مبلغ معامله را پرداخت کرده باشد. برای اطلاع از مراحل فروش ملک مشاعی به مطلب ذکر شده مراجعه کنید.
امکان وقوع کلاهبرداری:
فروشنده می‌تواند ملک را به چند نفر دیگر نیز بفروشد، زیرا قولنامه سند رسمی نیست.
مشکلات حقوقی در آینده:
در صورت فوت یا ورشکستگی طرفین معامله، ممکن است خریدار یا فروشنده در دادگاه به مشکل برخورد کنند.
راهکارها و توصیه‌ها پیرامون معاملات قولنامه ای
ثبت رسمی معاملات
- همواره از ثبت معامله در دفاتر رسمی اطمینان حاصل کنید تا مالکیت قانونی شما تضمین شود.
مشاوره حقوقی
- قبل از هرگونه معامله، با یک وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت کنید.
دقت در انتخاب واسطه‌ها:
- از انجام معاملات از طریق افراد یا مشاوران املاک غیرمجاز خودداری کنید.
استفاده از کد رهگیری:
- در معاملات ملکی از قولنامه‌هایی استفاده کنید که کد رهگیری داشته باشند. این کد، اصالت معامله را تضمین می‌کند.
