بیشک در سالیان اخیر تامین مسکن برای بسیاری از شهروندان کشور جزو مهمترین دغدغهها بوده است. نوسانات سالیان اخیر در بازار مسکن باعث شده تا بیش از پیش این بازار از حالت مصرفی به حالت سرمایهگذاری تبدیل شود. در این مصاحبه دکتر امیر وکیلیان دبیر اقتصادی به گفتگو با دکتر حسام عقبایی وکیل دادگستری و رئیس اسبق اتحادیه املاک کشور پیرامون وضعیت فعلی بازار و تحلیل مسکن و برآورد از وضعیت ماههای آینده این بازار در سال جاری پرداختهاست.
این مصاحبه با دکتر حسام عقبایی، وکیل دادگستری و رئیس اسبق اتحادیه مشاوران املاک کشور در مرداد 1404 انجام شده است. ایشان در این گفتوگو به بررسی وضعیت فعلی و آینده بازار مسکن ایران پرداختهاند.
اهمیت بازار مسکن در ایران
بازار مسکن در ایران جایگاه ویژهای دارد؛ از یک سو بیش از ۵۰ درصد بودجه خانوار صرف هزینههای مربوط به اجاره یا خرید خانه میشود و از سوی دیگر این بخش بزرگترین بازار سرمایهگذاری کشور به شمار میرود. همین موضوع، تحلیل روند فعلی و آینده این بازار را به یکی از ضروریترین مباحث در رسانههای اقتصادی تبدیل کرده است.
رکود عمیق در بازار
دکتر عقبایی در ابتدای سخنان خود با اشاره به شرایط اخیر اظهار داشت:
“بازار مسکن در رکودی عمیق فرو رفته است؛ رکودی که شاید در نیم قرن گذشته تجربه نکردهایم. این وضعیت به نفع اقتصاد کشور نیست و باید برای خروج از آن راهکارهایی اندیشیده شود.”
به گفته وی، کاهش قدرت خرید مردم، افت درآمد اقشار متوسط و ضعیف، و همچنین نگاه صرفاً سرمایهای به مسکن در سالهای اخیر، از مهمترین دلایل این رکود محسوب میشوند.
تأثیرات جانبی رکود
وی تأکید کرد که رکود مسکن تنها به کاهش معاملات محدود نمیشود، بلکه بیش از ۱۴۰ شغل وابسته به این حوزه را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
علاوه بر این، ورود نهادهای مالی بزرگ به بنگاهداری ملکی، سرمایهگذاری در واحدهای لوکس، رشد هزینههای ساختوساز و کاهش صدور پروانههای ساختمانی نیز به تشدید بحران کمک کرده است.
روند قیمتها
طبق آمار بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳، میانگین قیمت مسکن در تهران ۸۴ میلیون تومان در هر متر مربع بوده است. دکتر عقبایی معتقد است این عدد اکنون در نیمه اول سال ۱۴۰۴ به مرز ۱۰۰ میلیون تومان رسیده و میانگین کشوری نیز حدود ۷۴ تا ۷۵ میلیون تومان در هر متر مربع است. به بیان دیگر، خرید یک آپارتمان ۷۰ متری نوساز در تهران نیازمند حدود ۷ میلیارد تومان سرمایه است؛ رقمی که هیچ تناسبی با درآمد واقعی مردم ندارد.
پیشبینی آینده نزدیک
دکتر عقبایی پیشبینی کرد که رکود بازار مسکن تا پایان سال ۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت. حتی در صورت کاهش قیمت از سوی برخی فروشندگان، حجم معاملات رشد چشمگیری نخواهد داشت. او معتقد است تنها با کاهش سود سرمایهگذاران و حرکت به سمت تولید انبوه و متناسب با قدرت خرید مردم، میتوان امیدی به بازگشت رونق داشت.
وضعیت مستأجران
وی در بخش دیگری از سخنانش به افزایش تعداد مستأجران اشاره کرد و گفت:
“امروز با پدیده مستأجران فقیر مواجهیم؛ افرادی که به دلیل کاهش قدرت خرید، توانایی ورود به بازار خرید مسکن را ندارند و نیازمند سیاستهای حمایتی دولت هستند.”
به اعتقاد او، سیاستهایی نظیر توسعه مسکن استیجاری، اعطای وامهای کمبهره و ایجاد توازن واقعی میان عرضه و تقاضا، از راهکارهای اساسی برای بهبود وضعیت هستند.
جمعبندی
در پایان این گفتوگو، دکتر عقبایی بر ضرورت شفافیت آماری تأکید کرد و اظهار داشت: توقف انتشار آمار معاملات توسط بانک مرکزی، ابهامات زیادی برای خریداران و مستأجران ایجاد کرده است. وی پیشبینی کرد رکود ادامهدار خواهد بود و تصمیمگیری در این شرایط برای خرید و فروش مسکن نیازمند صبر، دقت و سیاستگذاریهای حمایتی مؤثر است.
منبع: روزنامه آسیا