نکات مهم نوشتن قولنامه دستی از آن موضوعاتی است که باید پیرامون آن اطلاعات کافی داشته باشیم. قولنامه دستی نوشته‌ای است که بین دو یا چند نفر در خصوص اموال خود، اعم از منقول یا غیرمنقول، با یکدیگر در خارج از دفترخانه اسناد رسمی، تنظیم می‌گردد. در این مطلب از دلتامگ همراه ما باشید.
قولنامه دستی چیست؟
قولنامه دستی نوشته‌ای است که دو یا چند نفر در خصوص اموال خود، با یکدیگر در خارج از دفترخانه اسناد رسمی، معامله می‌کنند. به‌عنوان‌مثال دو نفر مالی را مانند اتومبیل، با هم معامله می‌کنند؛ ولی خریدار توانایی پرداخت به‌صورت یکجا را ندارد یا مالک اتومبیل کارهای مربوط به خلافی خودرو را هنوز انجام نداده، ولی هر دو طرف بابت خریدوفروش اتومبیل با یکدیگر توافق دارند.
در چنین مواقعی، دو طرف نوشته‌ای را تنظیم کرده و توافقات انجام شده فی ما بین را در آن می‌نویسند. به این نمونه نوشتن قولنامه دستی می‌گویند.
محدودیت‌های قولنامه دستی
نکته قابل‌ذکر در قولنامه دستی این است که در مدت زمانی که قولنامه دستی نوشته شده است، فروشنده نمی‌تواند مال مورد توافق را به شخص دیگری بفروشد و خریدار نیز متعهد است که مابقی مبلغ خرید را طبق تاریخ مورد توافق و مندرج در قولنامه به فروشنده تقدیم کند. بدین ترتیب قولنامه دستی، یک نوع سند عادی است که اگر به طور صحیح نوشته شود لازم‌الاجرا است و در دادگاه قابل‌استناد است.
قولنامه دستی با چه شرایطی در دادگاه اعتبار دارد؟
در ادامه به نکات مهم نوشتن قولنامه دستی می‌پردازیم.
اعتبار قولنامه دستی در دادگاه بدون امضای شهود
قولنامه دستی اگر به‌صورت واقعی و به‌دور از ادعای جعل یا کلاهبرداری و عناوین مجرمانه نوشته شده باشد و اگر شهودی هم آن را امضا نکرده باشد و دادگاه نیز آن را احراز کرده باشد، مشمول ماده ۱۰ قانون مدنی قرار می‌گیرد و بین طرفین اعتبار دارد و نافذ است.
اعتبار قولنامه دستی در دادگاه با امضای شهود
امضای شهود زیر قولنامه، در واقع اعتبار بخشیدن به اصالت قولنامه است. در واقع این که قولنامه دستی، چه شهود آن را امضا کرده باشد یا بدون امضا شاهد تنظیم شده باشد، تأثیری بر ضمانت اجرا و اعتبار قانونی آن ندارد. پس بدون شاهد نیز می‌توان دعوای الزام به تعهد قولنامه دستی را مطرح کرد. البته نکته بسیار مهم این است که اثبات اعتبار قولنامه دستی بدون امضا شاهد، کار پیچیده و سختی است.
پیشنهاد ما این است که تا جایی که امکان دارد از نوشتن قولنامه دستی پرهیز کنید و اگر به هر نحوی مایل به نوشتن قولنامه هستید، حتی‌الامکان آن را در بنگاه تنظیم کنید تا بتوانید کد رهگیری دریافت کنید. باید بدانید که در صورت اختلاف، اعتبار سند رسمی برسند عادی برای دادگاه بیشتر است. از طرفی، قولنامه‌ای که دارای کد رهگیری است، اعتبارش از قولنامه دستی عادی بیشتر است.
نکات مهم نوشتن قولنامه دستی
- طرفین قولنامه یعنی خریدار و فروشنده باید به‌صورت کامل مشخص شده باشند.
- اقامت طرفین قولنامه باید به طور دقیق مشخص شود.
- موضوع قولنامه باید مشخص و صراحت داشته باشد. از نوشتن قولنامه‌هایی که موضوع آن مبهم و مردد است، جدا بپرهیزید.
- در هنگام نوشتن قولنامه دستی زمان انجام معامله قطعی را قید کنید. مثلاً مشخص کنید در فلان تاریخ برای انتقال قطعی، طرفین باید در بنگاه یا دفتر اسناد رسمی حضور یابند.
- نکته بسیار مهم در تنظیم قولنامه دستی این است که حتی‌المقدور، ضمانت اجرا در نظر بگیرید. این که اگر یکی از طرفین به وعده خود عمل نکرد، ملزم به پرداخت خسارت می‌شود.
- حداقل دو نفر زیر قولنامه را به‌عنوان شهود امضا کنند.
- شرایطی را در بند قولنامه به‌عنوان شروط قولنامه در نظر بگیرید تا در صورت عدم انجام تعهد، هر کدام از طرفین حق فسخ و ابطال قولنامه را داشته باشند.
- ثمن معامله و نحوه پرداخت آن حتماً به‌صورت واضح و مشخص در قولنامه ذکر شود.
- تا وقتی سند رسمی به شما انتقال پیدا نکرد، از پرداخت تمام پول به فروشنده خودداری کنید.
- قولنامه دستی را حتماً در سه نسخه تهیه کنید. یکی در دست فروشنده، یکی در دست خریدار و دیگری نزد بنگاه به امانت گذاشته شود، درصورتی‌که در بنگاه معامله نمی‌کنید یک نسخه از قولنامه را نزد فردی امین که مورد وثوق دو طرف است به امانت بسپرید.
- اگر کسی که قولنامه را امضا می‌کند وکیل یا نماینده مالک است، حتماً از قانونی‌بودن سمت او و اجازه امضا وی از سوی مالک، مطمئن شوید و مدارک دال بر این ادعای او را رویت کنید.
