سند ملکی، شناسنامه‌ی قانونی هر ملک است و بدون آن، اثبات مالکیت ممکن نیست. اما شاید ندانید که انواع سند ملکی وجود دارد که هرکدام کاربرد و جایگاه حقوقی خاص خود را دارند.
در هر معامله‌ای، اطلاع دقیق از انواع سند ملکی نقش حیاتی دارد. نوع سند ملکی نه تنها اعتبار حقوقی ملک را تعیین می‌کند، بلکه در فرآیند خرید و فروش و حتی استفاده از تسهیلات بانکی نیز اثرگذار است. در این مطلب از دلتابلاگ به مهم‌ترین انواع سند ملکی و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.
۱. سند شش‌دانگ
سند شش‌دانگ نشان‌دهنده مالکیت کامل یک شخص بر تمام ملک است. این نوع سند ملکی بالاترین سطح اعتبار را داشته و مالک می‌تواند بدون محدودیت در ملک تصرف کند. این سند به عنوان سند مالکیت شش دانگ نیز شناخته می‌شود.
۲. سند مشاع
در سند مشاع، چند نفر به صورت مشترک مالک یک ملک هستند. این نوع سند ملکی به معنای شراکت در تمام اجزای ملک است. در املاک مشاعی، هر شریک می‌تواند تقاضای افراز کند تا سهم خود را به صورت جداگانه دریافت نماید. این فرآیند نیاز به توافق تمام شرکا یا حکم دادگاه دارد..
۳. سند مفروز
سند مفروز به سند ملکی گفته می‌شود که در آن مالکیت ملک به طور کامل در اختیار یک نفر قرار دارد و هیچ‌گونه شراکتی با دیگران وجود ندارد. در این وضعیت، تمام ملک به صورت مستقل و بدون اشتراک، به نام یک مالک ثبت شده است.
۴. سند تک‌برگ
سند تک برگ نوعی سند ملکی است که تمامی اطلاعات مربوط به ملک، مانند ابعاد، مساحت، نشانی و پلاک ثبتی، به صورت جامع و در قالب یک برگه رسمی ثبت شده است.
۵. سند وقفی
سند وقفی نشان‌دهنده مالکیت یک ملک در چارچوب وقف است که امکان خرید و فروش ندارد و تنها می‌توان آن را برای مدت محدود (حداکثر ۹۹ سال) اجاره داد. اداره اوقاف مسئول مدیریت این املاک است و هرگونه تغییر نیاز به مجوز قانونی دارد.
۶. سند المثنی
سند المثنی زمانی صادر می‌شود که سند اصلی مفقود یا از بین رفته باشد. برای دریافت آن، استشهادیه رسمی و مدارک مربوطه باید ارائه گردد و صدور آن نیاز به تأیید مراجع قضایی دارد.
۷. سند عرصه و اعیان
سند عرصه به مالکیت زمین که ساختمان بر روی آن ساخته شده اطلاق می‌شود، در حالی که سند اعیان متعلق به خود ساختمان است. در ساختمان‌های آپارتمانی، سهم هر مالک در عرصه و اعیان بر اساس مساحت ملک مشخص می‌شود. این نوع سند بیشتر در شهرهای بزرگ مانند تهران مشاهده می‌شود و تقسیم مالکیت عرصه و اعیان می‌تواند بر روند انتقال ملک تأثیرگذار باشد.
۸. سند ورثه‌ای
سند ورثه‌ای پس از فوت مالک برای تقسیم ارث میان وراث صادر می‌شود و هر ورثه سهم مشاعی از ملک را دریافت می‌کند. برای دریافت آن، وراث باید مدارک مورد نیاز را به اداره ثبت ارائه دهند و پس از تایید، سند به نام هر یک از آن‌ها صادر می‌شود.
۹. سند تفکیکی
این سند ملکی برای ملک‌هایی صادر می‌شود که به قطعات کوچکتر تقسیم شده‌اند و هر قطعه دارای سند مالکیت مجزا است. این فرایند نیازمند مجوز از مراجع ذی‌صلاح و رعایت مقررات شهرداری است.
۱۰. سند وکالتی
سند وکالتی زمانی صادر می‌شود که مالک به شخص دیگری وکالت فروش یا انتقال ملک را می‌دهد. این نوع از سند ملکی به معنای انتقال مالکیت نیست و صرفاً وکالت را تثبیت می‌کند.
۱۱. سند شورایی
این سند ملکی توسط شوراهای محلی صادر می‌شود و اعتبار رسمی کمتری نسبت به اسناد ثبت‌شده دارد. معمولاً در مناطق روستایی مشاهده می‌شود.
۱۲. سند منگوله‌دار
سند منگوله‌دار یک سند دفترچه‌ای است که با سیم و سرب پلمپ می‌شود و به عنوان سند رسمی شناخته می‌شود. این سند برای اثبات مالکیت کافی بوده و نیازی به مدارک اضافی ندارد.
۱۳. سند معارض
سند معارض زمانی رخ می‌دهد که برای یک ملک دو سند متضاد صادر شده باشد. در این حالت دادگاه تصمیم نهایی را درباره اعتبار سند ملکی خواهد گرفت.
۱۴. سند بنچاق
سند بنچاق همان سند رسمی است که در دفترخانه تنظیم و توسط طرفین معامله و سردفتر امضا می‌شود. این سند از اعتبار قانونی کامل برخوردار است و برای انتقال ملک ضروری است.
