روز موعود فرا رسیده است. شما با تمام مدارک و آمادگی کامل در دفترخانه اسناد رسمی حاضر شدهاید تا معامله مهم زندگیتان را نهایی کنید، اما صندلی روبروی شما خالی است. دقیقهها به ساعت تبدیل میشوند و طرف مقابل نه تنها پیدایش نمیشود، بلکه به تماسهای شما هم پاسخ نمیدهد. اضطراب و سردرگمی، اولین حسی است که به سراغتان میآید. در این لحظه بحرانی، هر اقدام شما میتواند سرنوشت معامله و سرمایهتان را تعیین کند. مهمترین ابزار قانونی شما در این شرایط، دریافت گواهی عدم حضور است.
این راهنما، نقشه راه فوری شما برای برداشتن گامهای صحیح و حفظ حقوق قانونیتان در صورت غیبت طرف مقابل است.
گواهی عدم حضور چیست و چرا حکم مرگ و زندگی معامله را دارد؟
گواهی عدم حضور یک سند رسمی است که توسط سردفتر در دفترخانه اسناد رسمی صادر میشود و به طور قانونی تأیید میکند که یکی از طرفین معامله (خریدار یا فروشنده) در تاریخ و ساعت مقرر برای انجام تعهدات خود حاضر بوده، درحالیکه طرف دیگر غیبت داشته است. این سند، قدرتمندترین مدرک شما برای اثبات تخلف و نقض قرارداد توسط طرف مقابل است و کلید استفاده از حقوق قانونی شما محسوب میشود.
اشتباهات مرگبار در روز معامله: چه کارهایی را هرگز نباید انجام دهید؟
در این شرایط پراسترس، یک تصمیم اشتباه میتواند همه چیز را خراب کند. از این خطاها به شدت پرهیز کنید:
- ترک کردن دفترخانه: هرگز قبل از پایان ساعت اداری، دفترخانه را ترک نکنید. حضور شما باید تا آخرین لحظه مستند شود.
- قبول کردن وعدههای شفاهی: اگر طرف مقابل تماس گرفت و گفت «فردا میآیم»، به این حرف اعتماد نکنید و محل را ترک نکنید. توافقات جدید باید به صورت کتبی و رسمی باشند.
- فراموش کردن مدارک آمادگی: شما باید به سردفتر ثابت کنید که «آماده انجام معامله» بودهاید. خریدار باید چک تضمینی را همراه داشته باشد و فروشنده باید تمام مدارک لازم برای انتقال سند را آماده کرده باشد.
- تعلل در گرفتن گواهی: گواهی عدم حضور باید در همان روز مقرر صادر شود. فردای آن روز، این گواهی دیگر ارزشی ندارد.
نقشه راه فوری: 3 گام عملی که باید بلافاصله بردارید
اگر طرف مقابل غایب شد، خونسردی خود را حفظ کرده و این سه گام را به ترتیب و با دقت انجام دهید.
گام اول: تا پایان ساعت اداری در دفترخانه بمانید
حضور شما از ابتدا تا انتهای ساعت کاری دفترخانه اسناد رسمی ضروری است. این حضور مستمر نشان میدهد که شما به تعهد خود پایبند بودهاید. از مشاور املاک خود نیز بخواهید به عنوان شاهد در کنار شما حضور داشته باشد.
گام دوم: آمادگی خود را به سردفتر اثبات کنید
به سردفتر مراجعه کرده و مدارک آمادگی خود را به او نشان دهید.
- اگر خریدار هستید: چک تضمین شده بانکی به مبلغ باقیمانده ثمن معامله را ارائه دهید.
- اگر فروشنده هستید: اصل سند، مدارک هویتی، و تمام مفاصاحسابها و استعلامات لازم (دارایی، شهرداری و…) را به سردفتر نشان دهید.
گام سوم (مهمترین گام): درخواست صدور گواهی عدم حضور
در پایان ساعت اداری، به صورت رسمی از سردفتر درخواست کنید که گواهی عدم حضور طرف مقابل را برای شما صادر کند. سردفتر با بررسی مدارک و تأیید حضور شما و غیبت طرف دیگر، این گواهی را تنظیم کرده و به شما تحویل میدهد.
پس از دریافت گواهی چه اتفاقی میافتد؟
دریافت گواهی عدم حضور، شما را در موضع قدرت قرار میدهد و دو مسیر اصلی را پیش روی شما باز میکند:
- مطالبه وجه التزام: با در دست داشتن این گواهی، میتوانید به صورت قانونی، جریمه تعیین شده در قرارداد را که به آن وجه التزام قرارداد میگویند، از طرف مقابل مطالبه کنید.
- اقدام قانونی: بسته به اینکه خریدار باشید یا فروشنده، میتوانید برای الزام به تنظیم سند (مخصوص خریدار) یا اقدام برای فسخ قرارداد ملک به صورت رسمی اقدام کنید. معمولاً گام بعدی پس از دریافت گواهی، ارسال یک اظهارنامه رسمی به طرف مقابل و اطلاع دادن تصمیمتان به اوست.
پرسش و پاسخهای متداول
۱. آیا برای گرفتن گواهی عدم حضور باید هزینه پرداخت کنم؟ بله، صدور این گواهی مطابق با تعرفههای سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، هزینهای دارد که باید در دفترخانه اسناد رسمی پرداخت شود.
۲. اگر هر دو طرف غایب باشند چه میشود؟ در این صورت، امکان صدور گواهی عدم حضور برای هیچ یک از طرفین وجود ندارد و وضعیت حقوقی قرارداد در هالهای از ابهام باقی میماند که نیازمند مذاکره مجدد یا پیگیریهای قضایی پیچیدهتر است.
۳. آیا میتوانم فردای آن روز برای گرفتن گواهی اقدام کنم؟ خیر. اعتبار این گواهی صرفاً برای همان روز و تاریخ مشخص شده در قرارداد است. اگر در همان روز درخواست ندهید، این فرصت قانونی را از دست خواهید داد.
نکات طلایی برای روز سرنوشتساز معامله
- حضور بهموقع و کامل: از اول تا آخر وقت اداری در دفترخانه حاضر باشید.
- مدارک کامل همراه داشته باشید: آمادگی خود را برای انجام معامله اثبات کنید.
- گرفتن گواهی عدم حضور را فراموش نکنید: این مهمترین اقدام شماست.
- بلافاصله با وکیل خود مشورت کنید: پس از دریافت گواهی، برای برداشتن قدم بعدی با یک وکیل متخصص مشورت کنید.
سخن پایانی
غیبت طرف مقابل در روز انتقال سند، یک تخلف قراردادی آشکار است که شرایط اساسی معامله را نقض کرده است، اما قانون برای این شرایط یک راهحل فوری و قدرتمند پیشبینی کرده است: گواهی عدم حضور. اقدام سریع، هوشمندانه و صحیح در آن روز سرنوشتساز، شما را از یک قربانی احتمالی به فردی تبدیل میکند که دست بالا را در معامله دارد و میتواند با قدرت از حقوق خود دفاع کند.
آیا شما یا اطرافیانتان تجربه مشابهی داشتهاید؟ به نظر شما چه نکته دیگری در این شرایط حائز اهمیت است؟ تجربیات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا به دیگران در مواجهه با این چالش کمک کنیم.