پدربزرگ‌ها از خانه‌هایی با قیمت چند هزار تومان می‌گویند، ما با میلیاردها تومان هم به سختی می‌توانیم خانه‌ای کوچک بخریم. چه اتفاقی افتاده است؟ در این مطلب از دلتا بلاگ با بررسی نمودار ۴۶ ساله قیمت مسکن از ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۳، به راز این جهش عجیب پی خواهیم برد.
قیمت مسکن در سال ۱۳۵۷: نقطه شروع
قیمت مسکن در سال ۱۳۵۷ نقطه عطف یک از دوره‌های مهم در تاریخچه نوسانات قیمت مسکن در ایران است. در آن دوره، قیمت خانه‌ها در تهران به شدت در حال تغییر بود و قیمت میانگین هر متر مربع خانه در تهران به ۱۵ هزار تومان می‌رسید. امروز، با توجه به آمارها، می‌توان دید که قیمت مسکن در تهران ۴۰۰۰ برابر شده است. برای آگاهی از روند نوسانات قیمت مسکن در طول سال‌ها، می‌توانید به نمودار قیمت مسکن در طول این دوره نگاه کنید.
قیمت مسکن در دهه ۶۰ و ۷۰ : نوسانات و تغییرات
قیمت مسکن در دهه ۸۰ و ۹۰ : جهش بزرگ قیمت ها
در دهه‌های ۸۰ و ۹۰، قیمت مسکن در ایران جهش بزرگی را تجربه کرد که تاثیرات عمیقی بر بازار مسکن و قدرت خرید مردم داشت. این تغییرات عمدتاً ناشی از عوامل اقتصادی، افزایش تقاضا و سیاست‌های دولتی بود که به افزایش ناگهانی قیمت‌ها انجامید.عوامل مختلفی در این افزایش قیمت نقش داشتند، از جمله تثبیت قیمت ارز و تغییرات اقتصادی، که به افزایش تقاضا برای مسکن منجر شد. همچنین در سال ۱۳۸۶ قیمت مسکن با جهشی بیش از ۲ برابر نسبت به سال ۸۵ مواجه شد. ساخت پروژه مسکن مهر از همین سال شروع شد.
تحلیل بازار مسکن از دیدگاه وزارت مسکن
وزارت مسکن در فصلنامه تخصصی خود جدولی منتشر کرده که تغییرات نرخ رشد قیمت مسکن در تهران از سال ۱۳۷۱ تا نیمه اول سال ۱۳۸۷ را نشان می‌دهد. بر اساس این آمار، بیشترین افزایش قیمت مسکن در سال ۱۳۸۶ با رشد چشمگیر ۸۲ درصدی ثبت شده است. در مقایسه با این سال، دومین بیشترین رشد قیمت مسکن طی این بازه زمانی ۱۷ ساله به سال ۱۳۷۵ مربوط می‌شود که با افزایشی معادل ۶۷ درصد همراه بوده است.
قیمت مسکن در سال (۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳) : اوج گیری قیمت‌ها
در سال ۱۴۰۱، میانگین قیمت مسکن در شهر تهران، نزدیک به ۳۰ میلیون تومان برای هر متر مربع ثبت شده است.
در سال ۱۴۰۳ و تا زمان نگارش این مقاله، میانگین قیمت مسکن شهر تهران؛ در مرز ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان برای هر متر مربع اعلام شده است. (این قیمت میانگین تمام مناطق شهری می‌باشد)
چه عواملی باعث نوسانات شدید قیمت مسکن در سال‌های اخیر شده است؟
۱. چالش‌های اقتصادی:
- نوسانات ارزی: تغییرات شدید در قیمت ارز و نرخ دلار تأثیر مستقیم بر هزینه‌های ساخت و ساز و خرید مصالح داشته است.
- تورم بالا: نرخ تورم بالای عمومی در کشور، قدرت خرید مردم را کاهش داده و موجب افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن شده است.
۲. افزایش تقاضا:
- رشد جمعیت و مهاجرت به شهرها: افزایش جمعیت و مهاجرت به شهرهای بزرگ به ویژه تهران، تقاضا برای مسکن را افزایش داده و این موضوع به نوبه خود باعث بالا رفتن قیمت‌ها شده است.
- سرمایه‌گذاری در مسکن: در شرایط اقتصادی نامشخص، بسیاری از مردم به بازار مسکن به‌عنوان یک راه امن برای سرمایه‌گذاری روی آورده‌اند.
۳. محدودیت‌های عرضه:
- کمبود زمین: کمبود زمین‌های مناسب برای ساخت و ساز و کنترل‌های دولتی بر زمین‌های شهری باعث کاهش عرضه مسکن شده است.
- دولت و سیاست‌های مسکن: ناتوانی دولت در پاسخ به نیازهای واقعی بازار مسکن و عدم اجرای سیاست‌های مؤثر برای کنترل قیمت‌ها، وضعیت را پیچیده‌تر کرده است.
۴. تاثیرات جهانی:
- مؤسسات مالی و علاقه به بازار جهانی: برخی از نوسانات بازار جهانی و افزایش قیمت‌های کالاها نیز به افزایش هزینه‌ها در بازار داخلی تاثیر گذاشته است.
پیشبینی قیمت مسکن در سال ۱۴۰۴
با توجه به شرایط فعلی و تحلیل‌های متعدد، می‌توان به این نتیجه رسید که آینده بازار مسکن در ایران تحت تأثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار دارد. در این راستا، نکات کلیدی زیر قابل‌توجه است:
۱.تأثیرات اقتصادی:
- قیمت مسکن معمولاً در ماه‌های ابتدایی هر سال کاهش می‌یابد.
- در فروردین ۱۴۰۳، بازار کمترین افت قیمت را نسبت به پنج سال گذشته تجربه کرد.
- این وضعیت می‌تواند نشانی از احتمال صعودی شدن قیمت‌ها در آینده باشد.
۲.عوامل سیاسی
- سایه جنگ و تحریم‌ها تأثیر قابل‌توجهی بر نوسانات بازار مسکن دارند.
- این عوامل ممکن است وضعیت بازار را به سمت عدم قطعیت و نوسانات بیشتر سوق دهند.
پیشبینی می‌شود که قیمت‌ها به تدریج افزایش یابند، اما این افزایش به دلیل رکود و کاهش تقاضا با سرعت کمتری نسبت به سال‌های گذشته خواهد بود.
