قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، مصوب ۱۷ خرداد ۱۴۰۳، تحولی عظیم در نظام حقوقی ایران ایجاد کرده است. این قانون با هدف کاهش دعاوی مرتبط با اموال غیرمنقول و افزایش شفافیت در معاملات ملکی به تصویب رسید. در این مقاله از دلتا بلاگ، به بررسی تمام جوانب قانون ثبت اموال غیر منقول از جمله اهداف، مفاد و تأثیرات مثبت آن می‌پردازیم.
چرا قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول تصویب شد؟
در گذشته، ثبت اموال غیر منقول الزامی نداشت و اکثر معاملات با اسناد عادی یا قولنامه انجام می‌شد و همین امر منجر به بروز اختلافات و دعاوی متعدد در مراجع قضایی می‌گردید. با تصویب قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، تمامی معاملات مرتبط با این اموال باید به‌صورت قانونی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شوند.
اهداف قانون ثبت اموال غیر منقول
کاهش دعاوی قضایی: با ثبت رسمی معاملات، احتمال بروز اختلافات کاهش یافته و از حجم پرونده‌های قضایی کاسته می‌شود.
افزایش شفافیت: ثبت رسمی معاملات، شفافیت در مالکیت و انتقال اموال غیرمنقول را افزایش می‌دهد.
حفظ حقوق مالکیت: این قانون به حفظ حق مالکیت افراد کمک کرده و از تضییع حقوق جلوگیری می‌کند.
مفاد اصلی قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول
قانون الزام به ثبت معاملات غیرمنقول، علاوه بر ایجاد شفافیت و جلوگیری از تضییع حق مزایا و مفاد دیگری نیز دارد که در ادامه به برسی آن خواهیم پرداخت:
ماده ۱: الزام به ثبت رسمی
بر اساس این ماده، تمامی معاملات مربوط به اموال غیرمنقول باید به‌صورت رسمی در دفاتر اسناد ثبت شوند. معاملاتی که بدون ثبت رسمی انجام شوند، از نظر قانونی معتبر نخواهند بود .
ماده ۲: وظایف دفاتر اسناد رسمی
دفاتر اسناد رسمی مکلفند به درخواست طرفین معامله، اسناد مربوط به قراردادهای اموال غیرمنقول از قبیل تعهد به بیع، قولنامه، مبایعه‌نامه و… را ثبت رسمی کنند.
ماده ۳: آیین‌نامه اجرایی
آیین‌نامه اجرایی ماده ۳ این قانون، نحوه اجرای ثبت رسمی معاملات را تعیین می‌کند. این آیین‌نامه به تصویب هیئت وزیران رسیده و جزئیات اجرایی را مشخص می‌کند.
ماده ۴: ضمانت اجرایی
بر اساس این ماده، در صورت عدم ثبت رسمی معاملات، ضمانت اجرایی ،(پیگرد توسط مزاجع قضایی)اعمال خواهد شد. آیین‌نامه اجرایی مربوط به این ماده نیز به تصویب هیئت وزیران رسیده است.
فوایدقانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول
ساماندهی معاملات ملکی: این قانون معاملات اموال غیرمنقول ساماندهی می‌کند.
کاهش تخلفات و کلاهبرداری‌ها: با الزام به ثبت رسمی، امکان سوءاستفاده و کلاهبرداری در معاملات ملکی کاهش می‌یابد.
افزایش اعتماد عمومی: اجرای صحیح این قانون باعث افزایش اعتماد عمومی به معاملات ملکی و نظام حقوقی می‌شود.
نکات مهم ثبت اموال غیر منقول
مهلت ثبت اسناد عادی: افرادی که دارای اسناد عادی در خصوص اموال غیرمنقول هستند، باید ظرف مهلت تعیین‌شده نسبت به ثبت رسمی آن‌ها اقدام کنند؛ در غیر این صورت، اسناد آن‌ها فاقد اعتبار خواهد بود.
وظایف مشاوران املاک: مشاوران املاک موظفند پس از مذاکره مقدماتی، پیش‌نویس قرارداد را در سامانه کاتب ثبت کرده و جهت تنظیم سند، طرفین معامله را به دفاتر اسناد رسمی ارجاع دهند.
وظایف ضمانت اجرایی قضایی: قضات یا مأموران دولتی که به مفاد قانون ثبت اموال غیر منقول ترتیب اثر ندهند، به مجازات‌های تعزیری درجه شش محکوم خواهند شد.
نتیجه‌گیری
قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، گامی مؤثر در جهت نظم‌بخشی به معاملات ملکی و کاهش اختلافات مرتبط با آن است. با اجرای صحیح این قانون، می‌توان به بهبود نظام حقوقی و افزایش اعتماد عمومی در معاملات اموال غیرمنقول امیدوار بود.
