چطور یک خواب راحت داشته باشیم؟ (بخش اول)

انسان تقریبا نیمی از عمرش را در خواب می‌گذراند. بنابراین کیفیت خواب هم به‌اندازه کیفیت بیداری حایز اهمیت است. اما هر خوابی یک خواب راحت محسوب نمی‌شود. خیلی‌ها گلایه می‌کنند با وجود این‌که حتی ساعات طولانی‌ خوابیده‌اند، اما پس از بیداری احساس ناخوشایندی داشته‌اند. بنابراین آشکار می‌شود که خواب کافی فقط کیفیت یک خواب راحت را تضمین نمی‌کند. در طب سنتی مساله خواب و بیداری یکی از شش اصل ضروری و از پایه‌های تندرستی به‌شمار می‌رود. اگر آداب صحیح خواب و بیداری رعایت نشوند، سلامتی به مخاطره می‌افتد و ناراحتی‌های جسمانی را به‌وجود می‌آورد. دکتر علیرضا عباسیان _متخصص طب سنتی_ ارتباط مستقیم خواب و بیدار را شرح می‌دهد و سبک درست خوابیدن را می‌آموزد.

محل مناسب برای خواب راحت

برای داشتن یک خواب خوب نباید هر جایی خوابید. محل خواب باید ویژگی‌های به‌خصوصی داشته باشد تا خواب با کیفیت و آرامی داشته باشید.

* محل خواب باید ساکت و دنج باشد. جایی را انتخاب کنید که تا حد امکان سر و صداهای کمتری را بشنوید.

* نور محل خواب باید خیلی کم باشد. اگر قرار است در محل پرنوری بخوابید، می‌توانید یک دستمال کوچک روی چشم‌هایتان بگذارید تا فضا را برایتان به‌شکل تصنعی تاریک کند.

* دمای محل خواب باید معتدل باشد. در هر فصلی اتاق خیلی گرم و اتاق خیلی سرد، مانع از خواب خوب می‌شود. این سرما و گرما را با نوع پوشش هم می‌توانید تعدیل کنید.

* بستر خواب باید صاف و هموار باشد. بسترهایی که پستی و بلندی دارند، برای خواب مناسب نیستند. اگر جایی هستید که سطح ناهمواری دارد، سعی کنید ابتدا ناهمواری را با استفاده از پتو یا پارچه صاف کنید بعد روی آن بخوابید.

* جایی بخوابید که در آن احساس امنیت کامل می‌کنید. مثلا خوابیدن کنار افراد خانواده و کسانی که دوستشان دارید، احساس امنیت می‌آورد. خوابیدن زیر تابلوی آویخته بر دیوار، ممکن است احساس خطر و ناامنی در شما ایجاد کند و خوابتان را آشفته سازد.

چگونه بخوابیم؟

وقتی وارد بستر می‌شوید، ابتدا چند دقیقه‌ای به پهلوی چپ بخوابید. این کار باعث می‌شود تا خون‌رسانی به معده به بهترین شکل صورت بگیرد. همچنین جاذبه‌ی زمین کمک می‌کند تا غذا در عمق معده جا بگیرد. بعد از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به پهلوی راست بخوابید تا فشار از روی قلب برداشته شود.

* به کسانی که دچار مشکلات گوارشی هستند، توصیه می‌شود روی شکم بخوابند.

* افرادی که مشکلات سینوسی دارند، بهتر است به پهلو بخوابند و سرشان قدری پایین‌تر قرار بگیرد تا بتوانند راحت و از راه‌ بینی تنفس کنند.

* بعضی عادت دارند به پشت بخوابند. در صورتی که فرد در این حالت اذیت نشود و احساس راحتی کند، اشکالی ندارد. اما اگر مشکل سینوزیت داشته باشد، نباید به پشت بخوابد. همچنین گفته می‌شود این حالت خوابیدن، کاهش حافظه را در پی خواهد داشت.

* در خواب سر باید بالاتر از پاها قرار بگیرد تا خون سخت به قسمت سر برسد. مغز پرخون خواب را از سر می‌پراند. در چنین وضعیتی هر قدر هم فرد خسته باشد، خوابش نخواهد برد یا یک خواب راحت را تجربه نخواهد کرد.

* موقع خواب سر باید سردتر باشد. چون خون برای خنک کردن به قسمت‌های گرم بدن می‌رود. اگر پاها خنک باشند و بالاتنه و سر در گرما قرار گرفته باشد، خون به سمت سر می‌رود تا آن را خنک کند. در این حالت پرخونی سر اتفاق می‌افتد و باز بی‌خوابی به سراغ فرد می‌رود.

خواب کودکان

معمولا هر فرد بزرگسال باید ۸ تا ۱۰ ساعت خواب شب داشته باشد. اما محدودیت‌هایی که برای خواب بزرگسالان در نظر گرفته می‌شود، شامل حال کودکان و نوجوانان نمی‌شود. چون افراد کم‌سن‌وسال اغلب طبعشان گرم و خشک است و به ساعت خواب و استراحت کمتری نیاز دارند. اغلب بزرگسالان از کودک انتظار دارند هر وقت آن‌ها می‌خواهند، بخوابد. درحالی‌که چنین امری ممکن نیست. کودک یا نوجوان را وادار نکنید سر ساعتی که شما می‌خواهید، بخوابد؛ نمی‌تواند. در عوض روی خواب شب باید پافشاری کنید. کودکان و نوجوانان باید عادت کنند ساعت ۹ یا ۱۰هر شب به رختخواب بروند و بخوابند. اگرچه گفتیم والدین نباید درباره‌ی خواب روز به کودکان سخت بگیرند، اما درباره‌ی خواب شب توصیه می‌شود برنامه‌ی خواب منظمی داشته باشند و روی این مساله پافشاری کنند. چراکه برای کودکان و نوجوانان عادت می‌شود.