وقتی میخواهید ملکی بخرید یا بفروشید، «سند ششدانگ» یکی از مهمترین واژههایی است که باید به آن توجه کرد. ششدانگ یعنی تمامِ ملک به نام یک مالک ثبت شده و حالت شراکتیِ مشاع ندارد؛ اما اگر می خواهید اطلاعات دقیق تری از این نوع سند بدانید خواندان ادامه طلب را از دست ندهید.
سند شش دانگ چیست ؟
سند ششدانگ یکی از اصطلاحات رایج در معاملات ملکی است و معمولاً بهعنوان سند رسمیِ معتبر شناخته میشود. منظور از سند ششدانگ این است که کل ملک بهطور کامل به نام یک نفر ثبت شده و شخص دیگری در مالکیت آن سهم یا شراکت ندارد؛ یعنی دارنده سند، مالک تمامعیار ملک محسوب میشود. واژه «ششدانگ» هم به شش جهت اشاره دارد: شمال، جنوب، شرق، غرب، بالا و پایین. این سند ممکن است به شکل دفترچهای یا تکبرگ صادر شود و غالباً تکبرگ به دلیل نگهداری آسانتر، خوانایی بهتر مندرجات و کاهش احتمال مفقود شدن صفحات، مزیت بیشتری دارد.
همچنین امکان تبدیل سند دفترچهای به سند تکبرگ برای مالکان فراهم است که اگر فکر انجام این کار هستید می توانید اطلاعات خود را در مورد نحوه گرفتن سند تک برگ بیشتر کنید.
انواع سند شش دانگ
سند ششدانگ همیشه یک شکل ثابت ندارد و بسته به اینکه مالکیت مربوط به زمین، بنا یا هر دو باشد، در دستههای متفاوتی قرار میگیرد.
سند ششدانگ عرصه و اعیان
در این حالت، مالک هم زمین (عرصه) و هم بنا (اعیان) است. یعنی تمام حقوق مالکانه مربوط به زمین و هر آنچه روی آن ساخته شده (مثل ساختمان، دیوارکشی و سازههای اصلی) به نام یک نفر ثبت میشود. این مدل معمولاً در املاک شخصیِ غیرموقوفه و زمینهایی که مالکیتشان مشکل حقوقی ندارد، رایجتر است.
سند ششدانگ عرصه
اینجا سند مربوط به خودِ زمین است؛ یعنی مالک، مالک کامل زمین محسوب میشود، اما ممکن است هنوز ساختوسازی انجام نشده باشد یا اعیان بهصورت جداگانه موضوع سند یا قرارداد دیگری باشد. این نوع بیشتر در زمینهای خام، باغها، قطعات تفکیکی یا املاکی که بنا وضعیت ثبتی جداگانه دارد دیده میشود.
نکته دیگر اینکه اگر سند شما شش دانگ عرصه است برای ساخت و ساز یا ثبت بنای موجود پس از مراحل قانونی جهت صدور یا درج سند اعیان می توانید به صورت جداگانه اقدام کنید و مشکلی برای آن وجود ندارد.
سند ششدانگ اعیان
در این نوع، مالک فقط بنا با ساختمان (اعیان) را ششدانگ در اختیار دارد، نه زمین را. یعنی زمین میتواند متعلق به شخص دیگری مانند دولت یا موقوفه باشد و مالک صرفاً حق مالکیت یا بهرهبرداری از سازه را دارد. در این حالت، قبل از معامله بهتر است وضعیت عرصه (مالک زمین) و حدود حقوق اعیان دقیق بررسی شود تا بعداً اختلافی ایجاد نشود.

مزایا و معایب انواع سند شش دانگ
از نظر معامله و مخصوصا وثیقه گذاری برای بانک، فقط شش دانگ بودن کافی نیست؛ بانک و دفترخانه معمولا روی بلامعارض بودن سند، نداشتن رهن قبلی یا توقیف، و شفاف بودن مالکیت حساس اند و جزئیات را استعلام می کنند برای مقایسه بهتر است جدول زیر را بررسی کنید.
شرایط گرفتن سند شش دانگ
برای اینکه بتوانید سند شش دانگ دریافت کنید، صرفا داشتن یک قولنامه یا ادعای مالکیت کافی نیست. معیار اصلی، وضعیت ثبت و نوع مالکیت ملک است. اگر ملک شریک داشته باشد یا سند پایه به نام شما نباشد، ابتدا باید مراحل قانونی مثل افراز یا تفکیک انجام شود. در ادامه، مهمترین ضوابط و پیش نیازهای دریافت سند شش دانگ را به صورت خلاصه و روشن بیان می کنم .
-
ملک باید به نام یک نفر باشد و مالکیت کامل و بدون شریک داشته باشد.
-
اگر ملک مشاع است تا قبل از افراز امکان صدور سند شش دانگ وجود ندارد.
-
برای گرفتن سند مستقل هر شریک ابتدا باید افراز یا تفکیک قانونی انجام شود.
-
افراز فقط زمانی ممکن است که ملک غیر منقول باشد و قابلیت افراز داشته باشد.
-
بعد از افراز هر مالک می تواند برای سهم جدا شده خود سند شش دانگ بگیرد.
-
متقاضی باید مالک رسمی زمین باشد و سند پایه به نام او ثبت شده باشد.
-
اگر سند ملک به نام شخص دیگری باشد درخواست سند شش دانگ پذیرفته نمی شود.
-
با احراز این شرایط می توان از مسیر اداره ثبت یا دفاتر خدمات ثبتی اقدام کرد.
مدارک لازم برای دریافت سند شش دانگ
برای ثبت درخواست صدور سند شش دانگ، باید مدارک هویتی و اسناد اثبات مالکیت را کامل ارائه کنید؛ چون نقص مدارک معمولا باعث توقف پرونده یا طولانی شدن فرآیند صدور می شود. بسته به اینکه پرونده از چه مسیری پیگیری شود، ممکن است برخی مدارک تکمیلی هم از شما خواسته شود.
-
اصل و کپی مدارک شناسایی متقاضی به همراه کپی برابر اصل در صورت نیاز
-
مشخصات و مدارک نماینده قانونی یا وکیل در صورت پیگیری توسط شخص دیگر
-
اصل و کپی مدرک اثبات مالکیت مانند مبایعه نامه معتبر یا سند مالکیت مشاع
-
فیش یا رسید پرداخت هزینه های قانونی و اداری مربوط به پرونده
-
فرم تکمیل شده تعیین مختصات ملک روی نقشه و اطلاعات موقعیت ملک
-
در صورت نیاز به استعلامات شهری فیش عوارض شهرداری و قبوض خدماتی مانند آب و برق

چک لیست مراحل دریافت و ثبت سند شش دانگ
در ادامه به بررسی نحوه دریافت سند شش دانگ به طور دقیق و قدم به قدم می پردازیم.
1) تعیین مسیر اقدام به دریافت سند
-
بررسی شود ملک واجد شرایط پذیرش و ثبت درخواست در سامانه sabtemelk.ssaa.ir هست یا خیر
-
در صورت واجد شرایط بودن ملک، فرآیند از طریق سامانه (مرحله دوم) را باید انجام دهید.
-
در صورت عدم امکان ثبت درخواست در سامانه، از مسیر دفترخانه یا پیگیری قضایی باید اقدام گردد و از مسیر سوم برای انجام این امور استفاده کرد.
2) ثبت درخواست سند شش دانگ از طریق سامانه
-
ورود به سامانه sabtemelk.ssaa.ir و انتخاب گزینه درخواست پذیرش جدید
-
مطالعه و تایید شرایط اعلام شده در سامانه
-
تکمیل بخش تقاضانامه و سپس تکمیل اطلاعات هویتی متقاضی
-
درج مشخصات ملک و تکمیل قسمت مربوط به موضوع درخواست
-
انجام ثبت اولیه و دریافت اطلاعات لازم جهت پیگیری
-
بارگذاری مدارک در بخش مدارک
-
پرداخت هزینه از طریق درگاه پرداخت یا ثبت اطلاعات فیش بانکی
-
دریافت و چاپ برگه نهایی، امضا و درج اثر انگشت
-
ارسال مدارک چاپ شده از طریق پست سفارشی به واحد ثبتی مربوط
-
دریافت شماره پرونده و پیگیری مراحل از بخش اطلاع رسانی پرونده
3) اقدام از مسیر غیر سامانه برای دریافت سند شش دانگ
در صورتی که امکان ثبت درخواست از طریق سامانه فراهم نباشد، خریدار باید از فروشنده بخواهد برای مراجعه به دفتر اسناد رسمی و تنظیم سند رسمی انتقال اقدام کند. چنانچه فروشنده همکاری نکند، خریدار می تواند از طریق دفاتر خدمات قضایی دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی را ثبت نماید. در ادامه، پرونده در مرجع قضایی رسیدگی می شود و پس از صدور رای، مراحل انتقال رسمی مطابق تصمیم مرجع قضایی انجام خواهد شد.

دریافت سند شش دانگ برای ملک های مشاع
اگر ملکی میان دو یا چند نفر به صورت شراکتی ثبت شده باشد و هر شریک بخواهد برای سهم خود سند مستقل دریافت کند، ابتدا باید با مدارک هویتی و اسناد مرتبط با ملک به اداره ثبت مراجعه شود. پس از ثبت درخواست، اداره ثبت موضوع را برای بررسی وضعیت ملک و ضوابط شهری به شهرداری ارجاع می دهد و در صورت تایید، مجوز افراز و صدور سند صادر می شود. سپس اداره ثبت فرآیند تفکیک و تعیین حدود سهم هر مالک را انجام می دهد و در نهایت برای هر یک از مالکان، سند جداگانه متناسب با سهم مشخص شده صادر خواهد شد.
هزینه دریافت سند شش دانگ برای ملک
-
حق التحریر دفترخانه (اگر از طریق دفتر اسناد رسمی اقدام شود)؛ مبلغ دقیق بر اساس تعرفه همان سال و نوع و ارزش سند محاسبه می شود
-
هزینه های اداره ثبت برای صدور یا تعویض سند تک برگ؛ شامل هزینه صدور سند و هزینه برگ سند
-
هزینه ارسال پستی سند (در صورت انتخاب ارسال پستی) که بسته به شهر و تعرفه پست متغیر است
-
هزینه ثبت درخواست در سامانه صدور سند مالکیت؛ مبلغ ۵۰۰,۰۰۰ ریال که به صورت آنلاین یا با فیش بانکی پرداخت می شود
-
هزینه تهیه نقشه UTM یا جانمایی پلاک و خدمات نقشه برداری (در بسیاری از پرونده های سند تک برگ لازم می شود) و مبلغ آن بسته به متراژ و موقعیت ملک متفاوت است
-
هزینه های شهرداری مثل تسویه عوارض نوسازی و پسماند و در موارد لازم گواهی پایان کار یا عدم خلاف که به وضعیت ملک وابسته است
-
هزینه استعلام ها و گواهی های جانبی (مانند استعلام های ثبتی و شهری یا گواهی های دفترخانه) که ممکن است جداگانه دریافت شود
-
در صورت طرح دعوا در دادگاه: هزینه ثبت دادخواست و دادرسی و در صورت داشتن وکیل حق الوکاله
نتیجهگیری
سند شش دانگ وقتی ارزش واقعی خود را نشان می دهد که مالکیت شفاف، وضعیت ثبتی روشن و مسیر دریافت آن درست طی شده باشد. از شناخت انواع عرصه و اعیان تا بررسی شرایط، مدارک، مراحل ثبت در سامانه یا پیگیری دفترخانه و حتی هزینه ها، همه برای یک هدف است: معامله امن تر و تصمیم دقیق تر. قبل از خرید، رهن یا اقدام برای سند، استعلام ها و جزئیات مالکیت را جدی بگیرید تا بعدا گرفتار اختلاف و هزینه های اضافی نشوید.
سوالات متداول
سند شش دانگ یعنی چه؟
یعنی کل ملک به نام یک نفر ثبت شده و شریک دیگری در مالکیت ندارد.
سند شش دانگ تک برگ بهتر است یا دفترچه ای؟
معمولا تک برگ به دلیل خوانایی و نگهداری آسان تر گزینه مناسب تری است.
اگر سند من شش دانگ عرصه باشد و ساخت انجام دهم چه می شود؟
پس از مراحل قانونی می توانید برای درج یا صدور سند اعیان اقدام کنید.
برای دریافت سند شش دانگ چه شرطی مهم تر است؟
اینکه مالکیت و سند پایه به نام متقاضی باشد و وضعیت ثبتی ملک مشکل نداشته باشد.















