گرداب سنگی، سازه باستانی عجیب در قلب خرم آباد

گرداب سنگی خرم‌آباد همچون قلعه فلک‌ الافلاک یکی از عجیب‌ترین و پررمز و رازترین جاهای دیدنی خرم‌آباد است که بعد از گذشت هزاران سال هنوز هم سالم باقی مانده است. همراه دلتامگ با این جاذبه سنگی کهن بیشتر آشنا شوید.

گرداب سنگی در کدام استان است؟

گرداب سنگی در واقع یک گودال پر از آب در شهر خرم‌آباد است و در استان لرستان است که از دوران ساسانیان به یادگار مانده است. این گرداب در واقع بنای است دایره‌ای شکل که با استفاده از سنگ و ساروج در اطراف یک چشمه ساخته شده و هدف از ساخت آن ساماندهی، ذخیره‌سازی و تامین آب شاپور خواست بوده است.

گرداب سنگی کجاست؟

این گرداب در مرکز شهر خرم‌آباد و در میان بافت قدیمی شهر درست در کنار میدان تختی واقع شده است.

ویژگی‌های گرداب

این گرداب که در تمام طول سال پر از آب است، قطری 18 متری و نیز ارتفاعی 18 متری دارد. بنای گرداب سنگی دارای یک دریچه‌ به ابعاد ۹۰×۱۶۰ برای انتقال آب از گرداب به کانال‌های توزیع آب است. جالب است بدانید چشمه‌این گرداب در هر ثانیه 170 لیتر آب تامین می‌کند که در فصل بهار بیشتر می‌شود.

دره‌ای به نام بابا عباس در فاصله ۱۲ کیلومتری گرداب وجود دارد که بقایایی از یک آسیاب در آن به چشم می‌خورد. آب این آسیاب از گرداب سنگی تأمین می‌گشته است. آب چشمه‌ای گرداب سنگی به روی آن ساخته شده از اواسط زمستان تا اواسط تابستان آب فراوانی دارد و در زمان‌های دیگر سال آب چشمه نسبتا کاهش می‌یابد.

در نیمه دوم بهمن‌ماه آب این چشمه فصلی معمولا طغیان کرده و سطح آب داخل گرداب اوج گرفته و بالا می‌آید. اکثر مواقع سرریز نیز می‌شود. آب سرریز شده چشمه از طریق جداول و کانال‌های سطح شهر خرم‌آباد به سمت رودخانه انتقال می‌یابد.

اهمیت گرداب سنگی خرم ‌آباد

آب یکی از مهم‌ترین عناصر بقای انسان روی زمین است که از اولین روزی که پایش را روی کره خاکی گذاشت تا همین امروز مشغول ذخیره کردن آن برای بقایش بوده است. این عنصر چنان مهم و حیاتی است که بسیاری از دانشمندان معتقدند جنگ جهانی سوم بر سر آن برپا خواهد شد.

نیاکان ما نیز بدون شک اهمیت بالای این عنصر را درک کرده بودند که به هر طریقی تلاش می‌کردند به آب شیرین و پاکیزه دست یابند و مکان‌هایی برای ذخیره آن داشته باشند. اهمیت گرداب سنگی خرم‌آباد نیز به این جهت است که نه‌تنها از دوران ساسانیان یکی از محل‌های اصلی ذخیره آب شرب شاپور خواست و محل تامین آب این قلعه بوده؛ بلکه حتی تا همین امروز نیز یکی از گودال‌های پرآب خرم‌آباد برای تامین این شهر است.

چگونه به دیدن گرداب سنگی برویم؟

بافت قدیمی خرم‌آباد در شمال غرب این شهر واقع شده است و این سازه باستانی درست در قلب بافت تاریخی این شهر قرار گرفته است. برای دیدن این سازه باید به خیابان هفده شهریور و کمی پایین‌تر از میدان تختی بروید. بازدید از این بنای سنگی در تمام طول روز امکان‌پذیر بوده و رایگان است.

سخن پایانی

گرداب سنگی خرم ‌آباد یکی از زیباترین و اعجاب‌انگیزترین بناهای باستانی سنگی است که هوش و نبوغ نیاکان ما را نشان می‌دهد. این گرداب همچون سازه‌های آبی شوشتر گواه این ادعاست که نیاکان ما بسیار باهوش و ذکاوت بوده و در تلفیق هنر و معماری بسیار حرفه‌ای بوده‌اند. اگر به خرم‌آباد سفر کردید، دیدن این بنای باستانی را از دست ندهید.